Tetris – czego jeszcze o nim nie wiecie?

tetris_title_pcDziś mówić o Tetrisie, to jakby tłumaczyć co to jest telewizor, albo radio. W naszym pokoleniu ta gra jest tak oczywista, że chyba nie ma osoby, która by jej nie znała – przynajmniej pośrednio. W związku z tym pisanie o nim wydaje się zbędne, lecz z drugiej strony, jak można pisać o klasycznych grach i pominąć Tetrisa? Dlatego postanowiłem go omówić, ale nie będę tradycyjnie opisywał historii gry, czy jej zasad, bo o tym wszyscy wiedzą. Spróbuję rzucić w zamian garść ciekawostek, z nadzieją, że dla każdego czytającego choć jedna będzie interesująca.

Wstęp

Tetris na Game Boy

Tetris na Game Boy

Kiedyś naprawdę były czasy, gdy nikt nie znał Tetrisa. Pomijam już lata przed 1984 rokiem, gdy Tetrisa po prostu nie było (poważnie!). Byłem wtedy małym chłopcem, w domu miałem Atari 800 XL. Któregoś dnia mój ojciec zaczął opowiadać o grze, którą widział w pracy na swoim służbowym PC z Herculesem i rubinowym monitorem. Rysował na kartce studnię i klocki w różnych kształtach, opowiadając, że w tej grze takie klocki spadają i trzeba je układać w pełne linie. Całą rodziną słuchaliśmy tej fascynującej historii, a tata obiecał, że niedługo też będziemy mogli w to zagrać w domu, gdyż znalazł gdzieś do przepisania listing takiej gry w BASICu! Było trochę przepisywania i na ekranie ujrzeliśmy 3 (chyba, bo pamięć już zawodzi) granatowe linie, do których spadały powoli żółte klocki. Gra działała i była wydarzeniem na skalę kupna nowego telewizora kolorowego! Tak wyglądał właśnie pierwszy klon Tetrisa, jaki widziałem w życiu! Był fenomenalny, wciągnął całą rodzinę tak bardzo, jak River Raid.

Tetris na PC stworzony przez Spectrum HoloByte w 1987 roku

Tetris na PC stworzony przez Spectrum HoloByte w 1987 roku

Jakiś czas później miałem szansę zobaczyć w pracy u taty Tetrisa, o którym opowiadał. Piękne obrazki z rosyjskimi akcentami, lecący samolot na winiecie, coś niesamowitego (screen obok, a na obrazku z tytułem nad wstępem jest wspomniany samolot; zobaczycie go również w filmiku pod tekstem)! Później zdobyliśmy na Atari inne wersje Tetrisa, wcale już nie w BASICu, których jakość była dużo wyższa niż to, co mieliśmy najpierw. Dziś trudno uwierzyć, jak ogromny wpływ na nas wszystkich miało pojawienie się tej gry. Każdy chciał w to grać, każdy chciał mieć… A to był dopiero początek.

Tetris zawojował świat bardzo szybko. Czy byłoby przesadą powiedzieć, że to najbardziej znana gra komputerowa na świecie? Pac-Mana też każdy zna. Ale w sumie to Tetris trafił nawet jako gierka wbudowana w telewizory, w którą można grać pilotem, a nie Pac-Man…

Garść ciekawostek

Aby nie sadzić zbyt wielu banałów, teraz obiecane ciekawostki. Część jest Wam pewnie już od dawna znana, ale może dla młodszych czytelników nie będzie tak oczywista.

  • Pierwszy Tetris stworzony na komputerze Elektronika 60 przez Aleksieja

    Pierwszy Tetris stworzony na komputerze Elektronika 60 przez Aleksieja

    Autorem pierwszego Tetrisa jest Aleksiej Leonidowicz Pażitnow (ros. Алексéй Леони́дович Па́житнов, ang. Alexey Leonidovich Pajitnov) – Rosjanin, choć było to w czasach ZSRR. Tetris jest więc rosyjską grą, żeby nie powiedzieć sowiecką. Gdy Aleksiej ją wymyślił, miał 28 lat i pracował w Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie. Było to w roku 1984. Pierwsza wersja gry została wydana 6 czerwca 1984.

  • Komputer, na którym stworzono pierwowzór, nazywał się Elektronika 60. Był to 16-bitowy komputer o trochę słabszych możliwościach niż PC-ty XT, skopiowany z zachodniego komputera, podobnie jak gry elektroniczne z Elektroniki były kopiowane z gier Nintendo.
  • Gra była w trybie tekstowym, gdyż ten komputer nie pokazywał w ogóle grafiki. Kolorów też nie było więcej niż dwa.
  • Pomysł na grę wziął się z uwielbienia autora do łamigłówek. Lubił starą grę Pentomino (wcale nie komputerową), w której układa się płaskie klocki na różne sposoby. Klocki te składają się z pięciu, jednakowej wielkości, kwadratów. Aleksiej, zainspirowany tym, zmniejszył klocki do 4 elementów i nazwał je tetromino. Ta nazwa w połączeniu z ulubionym sportem autora (tenisem) dała tytuł gry Tetris.
  • Klocków w oryginalnym Tetrisie jest tylko 7 rodzajów i mają swoje nazwy od liter, których kształty przypominają: I, J, L, S, Z, T i O.
  • Pierwszy Tetris na PC, którego napisał Wadim Gerasimow w 1986 roku

    Pierwszy Tetris na PC, którego napisał Wadim Gierasimow w 1986 roku

    Pierwszą wersję gry, która trafiła na komputery IBM PC, napisał Wadim Gierasimow (ros. Вадим Герасимов, ang. Vadim Gerasimov), 16-letni kolega Aleksieja z pracy, w kilka dni po stworzeniu pierwszej wersji na Elektronikę-60. W międzyczasie gra jeszcze się rozwijała. Pomagał mu w tym drugi kolega – Dmitry Pavlovsky.

  • Wersja na PC została napisana w Turbo Pascalu i stworzona jest dla trybu tekstowego w 16 kolorach.
  • Autorzy zdążyli wspólnie stworzyć też przeróbkę gry, w której dwóch graczy jednocześnie gra w jednej studni (jeden z góry, drugi z dołu) i rywalizują ze sobą.
  • Wadim i Aleksiej po kilku latach rozstali się w – chyba – nie najlepszych stosunkach, gdyż Aleksiej wyemigrował do USA, podając wcześniej Wadimowi do podpisania papier ze zrzeczeniem się jego praw do Tetrisa. Wadim to podpisał, a z kolejnych wersji gry zniknęło już jego nazwisko.
  • W 1987 roku powstała kolorowa wersja na PC-ty i Commodore 64 stworzona przez Spectrum HoloByte. Była to pierwsza wyprodukowana konwersja na Zachodzie. Później przekonwertowano tę wersję na inne platformy. Aleksiej nie miał z nią nic wspólnego.
  • W 1989 gra wyszła na Game Boy’a i wypromowała go na całym świecie (był to początek istnienia tej konsoli), jednocześnie też Game Boy bardzo pomógł w spopularyzowaniu Tetrisa.
  • Choć zwykło się mówić na pole gry w Tetrisie „studnia”, Wadim mówił na to „szklanka”.
  • Aleksiej początkowo bał się pokazać w pracy, że na boku tworzy grę, ale szybko spodobała się współpracownikom, gdy ją ujrzeli.
  • Ponieważ napisał to na komputerze pracodawcy, nie miał do niej żadnych osobistych praw. Dopiero w 1996 roku udało mu się wywalczyć prawo do Tetrisa, po założeniu w USA firmy The Tetris Company razem z Henk’iem Rogers’em, który zadbał wcześniej o prawa do wydania gry na Game Boya.
  • Najbardziej kojarzona z Tetrisem melodia, znana pierwotnie z wersji dla Game Boya, to dziewiętnastowieczna rosyjska piosenka ludowa pt.: Korobeiniki. Co ciekawe, wcale nie została wymyślona przez Aleksieja, lecz przez twórców wersji dla Game Boya. Autor gry dowiedział się o tym dopiero po fakcie i czuł lekkie zażenowanie, że ludzie na świecie słysząc tę rosyjską piosenkę wołają „Tetris!”.
  • Tetris powstał praktycznie na wszystkie znane komputery i konsole gier, w tym także przenośne, potem też telefony komórkowe, kalkulatory i zapewne inne gadżety elektroniczne.
  • Tetris spodobał się światu tak bardzo, że szybko zaczęły się pojawiać jego klony i inne wersje, początkowo zawierające np. nowe klocki lub lekko zmodyfikowane zasady, które z czasem coraz bardziej ewoluowały. W mojej opinii na każdej platformie powstały co najmniej dziesiątki różnych gier wzorowanych na nim. Suma gier bliższych i dalszych Tetrisowi na całym świecie musi liczyć się już w tysiącach. Ogrom, jaki powstał przez ostatnie 30 lat przewyższył zapewne liczbę klonów Pac-Man’a.
  • W różnych badaniach naukowcy dowiedli, że granie w Tetrisa jest zdrowe dla mózgu, więc gdy mama/żona/mąż prosi, żebyście poszli już spać zamiast grać w te głupie gry, to macie dobre wytłumaczenie :).
  • Powstało nawet określenie The Tetris Effect oznaczające w codziennym życiu odruch układania różnych rzeczy tak, by zajęły jak najmniej miejsca.
  • Istnieje oficjalna strona Tetrisa w sieci (pod zaskakującym adresem: www.tetris.com), na której można sobie pograć za darmo w legalną wersję gry w przeglądarce (bardzo udana wersja!).

Kilka gier wartych uwagi

  • welltris_pcdos
    Welltris
    – stworzony przez Aleksieja Tetris robiący wrażenie przestrzennego, jednak klocki nadal lecą po płaskich ścianach „studni”. Pozornie podobny, jednak w graniu bardzo odmienny od Tetrisa. Wymaga zupełnie innej strategii. Szczególnie dezorientuje sytuacja, gdy klocki lecą z boku lub z dołu.
  • hatris_nes
    Hatris – stworzony także przez Aleksieja, to gra, w której układa się na sobie jednakowe kapelusze. Całkiem bliska grze Columns.
  • klax_nes
    Klax – odmieniony z wyglądu, nawiązujący do „kółko i krzyżyk” (tic-tac-toe), gdzie układa się klocki w linie proste złożone z co najmniej 3 klocków.
  • columns_sega_mega_drive
    Columns – klocki układa się z kolumn z 3 klocków w różnych kolorach, które znikają ułożone co najmniej 3 w jednym kolorze w linii prostej. Zbliżone zasadami do Klax, choć bliższe Tetrisowi.
  • dr_mario_nes
    Dr. Mario – bazuje na Tetrisie i Columns, jednak wprowadza nowe elementy. Całość oprawiona grafiką z postaciami z Mario Bros. Jedna z bardziej znanych gier na Nintendo (NES).
  • tetris_2_nes
    Tetris 2 (lub Tetris Flash) – nowsza gra od Dr. Mario, choć pozornie wydawać się może, że jest odwrotnie, Jjest to miks Tetrisa i Dr. Mario z opcją grania we dwóch graczy jednocześnie. Znany tylko graczom konsol od Nintendo (GB, NES, SNES).
  • puyo_puyo_nes
    Puyo-Puyo (seria gier) – również zbliżone do Columns, ale rozbudowane o rywalizację dwóch graczy (bardzo fajne rozwiązanie), przyjemne animacje i sympatyczną grafikę.
  • tetriller_pc
    Tetriller – mało znany Tetris, w którym wewnątrz studni biega mały facet. Wcale nie o to chodzi, by go rozgnieść, a zupełnie przeciwnie. Należy układać klocki w taki sposób, by koleś po nich się wspinał do tunelu z boku. To trudne zadanie wymaga zupełnie innego podejścia do gry niż tradycyjny Tetris.
  • valgus_2_atari
    Różne Tetrisy, gdzie klocki nie spadają w dół, tylko w górę, w bok, albo nawet w każdym z tych kierunków. Mogą lecieć do środka ekranu i układa się je z kilku stron naraz (np. gra Valgus 2 na Atari). Fajne rozwinięcie pomysłu Tetrisa także sporo zmienia w rozgrywce.
  • blockout_pc
    BlockOut – chyba pierwsza wersja Tetrisa w prawdziwie trójwymiarowej studni. Prawdopodobnie inspirowany głównie Welltrisem. Powstał w 1989 roku, podobnie jak Welltris. Stworzony przez Polaków! Jak na czasy i możliwości, gdy powstał, jest fenomenalnie wykonany, klocki bardzo płynnie się poruszają.
  • frac_pc
    Frac – to taki BlockOut w rzucie izometrycznym. Zasady gry te same – gracz układa całe warstwy. Fajne wykonanie z czasów DOSa, do tego tło z bardzo znanym fraktalem Mandelbrota.
  • tigris_atari
    Tigris na małe Atari – dla dwóch graczy jednocześnie! Choć Tetrisów na dwóch graczy było już parę, to ten był chyba pierwszy (1988 rok) dla Atari XL/XE. Był naprawdę świetnie zrobiony, bardzo przyjemny w graniu, posiadał wiele nowych kształtów klocków i płynny ruch klocków, cienie, animowane tło i bardzo wygodne sterowanie.
  • warsaw_tetris_atari
    Już w 1989 roku pojawił się bardzo dobry polski klon Tetrisa dla małego Atari, jeden z najbardziej znanych w naszym kraju: The Warsaw Tetris z niezapomnianą muzyką Kuby Husaka.
  • hextris_pc
    Hextris, albo Hex-Tetris – gdzie klocki zbudowane są z sześciokątów. Miałem takiego jeszcze w Windows 3.1. Jest też bardzo fajny Beetris na tych samych zasadach. W ogóle jest cała gałąź gier tetrisopodobnych, w których klocki składają się z sześciokątów.
  • cyctriks_atari
    Cyctriks – Tetris w okrągłej studni. Choć zasady gry zwyczajne, to bardzo niecodzienny sposób pokazania planszy sprawia, że gra się zupełnie inaczej. Choć tego typu prób było więcej, to ta gra jest warta wspomnienia, gdyż jest z 2016 roku, stworzona dla małego Atari!
  • flexis_extreme_java_me
    Flexis Extreme – Columns z „gumowymi” klockami z bardziej rozbudowaną fizyką. Gra dostępna na komórki i smartfony, choć widziałem zbliżone wersje na PC.
  • I na koniec całe setki gier typu match-3, bardzo popularne wśród posiadaczy smartfonów, w których trzeba poukładać 3 klocki w jednym kolorze obok siebie. Choć odbiegają trochę od Tetrisa, to pewnie by nie powstały, gdyby nie on. Mają w swoich korzeniach Tetrisa, Columns i zapewne „Kółko i krzyżyk”.

W ręce

Brick Game - jeden z tysięcy chińskich klonów elektronicznej wersji Tetrisa

Brick Game – jeden z tysięcy chińskich klonów elektronicznej wersji Tetrisa

Na początku lat 90-tych powstał Tetris w formie gry elektronicznej z wyświetlaczem LCD. Gra była świetnie wykonana. Na dwóch bateriach AA potrafiła działać wiele tygodni, a frajdę z gry dawała ogromną. Gdy trafiła na polski rynek, kosztowała około 300.000 starych złotych, co w przeliczeniu na dzisiejsze daje zaledwie 30 PLN. Jednak w stosunku do przeciętnych zarobków, była to kwota zbliżona do dzisiejszych około 300-400 PLN. Patrząc na to, że do dziś produkowane są takie gry w Chinach i sprzedawane za 5-10 PLN, pierwsza cena wydaje się zawrotna. Pojawienie się tej gry było tak dużym wydarzeniem, że pokazywano ją w telewizji i jeszcze tłumaczono zasady grania! Dzisiejsze chińskie klony zwykle zawierają w sobie od razu wiele różnych gier działających na matrycy klocków z Tetrisa (jako wielkie piksele), ale ta pierwsza „konsola” zawierała w sobie tylko jedną.

Czas na przechwalanie się

Podchodziłem w życiu do tworzenia gry podobnej do Tetrisa kilka razy. Efektem tego było kilka dość prostych wersji na małym Atari, a potem jeszcze kilku na PC. Pierwsze wersje były jeszcze dla DOSa, pisane także w Turbo Pascalu (jak pierwowzór), potem tworzyłem lepsze aż na koniec stworzyłem wersję 3D dla Windows, w której postarałem się zawrzeć wiele fajnych elementów z różnych wersji Tetrisa. Efektem tego jest gra Trismania, którą możecie pobrać z mojej strony za darmo. Upchnąłem w niej wersję 2D, 3D, izometryczną (jak Frac), do tego wybór różnych zestawów klocków, aż po dołączony edytor klocków dla graczy z własnymi pomysłami. Może nie jest to najlepsza wersja, ale myślę, że dla mnie ostatnia, jaką stworzyłem.

Podsumowanie

Tetris wszedł do pop-kultury na stałe. To jedna w niewielu gier, które są rozpoznawalne na całym świecie, nawet przez ludzi, którzy nie są graczami. Klocki z Tetrisa znajdziecie wszędzie. Wystarczy w Google wpisać Tetris, by zobaczyć co ludzie potrafią wymyślić! Widziałem żelki w kształcie klocków, ciastka, kolczyki, paznokcie, poduszki, pluszaki, zegar ścienny, nawet scyzoryk, kanapki, czy spodnie i skarpetki we wzorki z klockami. Myślę, że poza Tetrisem, tylko kilka gier na świecie osiągnęło taką popularność, np. Pac-Man, Space Invaders czy Mario Bros. Uwieńczeniem popularności tej zabawy stało się zagranie w Tetrisa w oknach dużego bloku, gdzie każde okno było pikselem i zaświecało się lampą w środku. Taki manewr był powtarzany już w wielu miastach przez wielu zapaleńców – także w Polsce.

Jeśli znacie jakieś inne, warte podania, ciekawostki o Tetrisie, to piszcie w komentarzach!

Na koniec filmy

Nagranie z pierwszą wersją Tetrisa na komputerze zgodnym z Elektronika 60

Uwaga: video nie jest mojego autorstwa (niestety takiego nie mam jak nagrać), więc nie mogę zagwarantować, że kiedyś nie zniknie. Zauważcie, że klocki nie są tu zbudowane z nawiasów kwadratowych. Prawdopodobnie jest to nieco nowsza wersja Tetrisa, w której Aleksiej trochę pozmieniał. Trudno było mi znaleźć informacje na ten temat.

Inne wersje

Różne wersje Tetrisa opisane wyżej, w dużym skrócie, bo jednak w większość tych gier gra się podobnie.

0:00 Tetris (IBM PC/DOS) 1986
1:01 Tetris (Game Boy) 1989
2:00 Tetris z Spectrum HoloByte (PC/DOS) 1987
2:49 The Warsaw Tetris (Atari 8-bit) 1989
3:58 Tigris (Atari 8-bit) 1988
5:02 Columns (Sega Master System) 1990
5:51 Dr. Mario (NES) 1990
6:49 BlockOut (PC/DOS) 1989
7:47 Cyctriks (Atari 8-bit) 2016

Wspomniana wyżej Trismania mojego autorstwa

Otagowano , , , , , , , , .Dodaj do zakładek Link.

O GadZombiE

Zajrzyj na stronę "O mnie i o stronie".

6 odpowiedzi na „Tetris – czego jeszcze o nim nie wiecie?

  1. Dracon/TQA komentarz:

    Zdecydowanie brakuje jednego z najładniej wykonanych tetrisów na małe /|\, czyli Line-Up (hit z Ameryki Południowej) autorstwa Nelsona Ramireza:
    http://www.atarimania.com/game-atari-400-800-xl-xe-line-up_3001.html

    Potem jest jeszcze czeski świetny tetris 3d i też bezpłatny:
    http://a8.fandal.cz/detail.php?files_id=3338

    Super muzyczka i 3d, komercyjne:
    http://a8.fandal.cz/detail.php?files_id=1787

    „Trix” ma świetną muzykę Janusza Pelca:
    http://www.atarimania.com/game-atari-400-800-xl-xe-trix_5524.html

    Jest jeszcze kilka innych wersji Tetrisa na A8, oczywiście.
    🙂

    • GadZombiE komentarz:

      Dzięki za info. Oczywiście zgadzam się, że brakuje tych gier, ale opisałem kilka wybranych tytułów, a nie wszystkie dobre, jakie są, bo nie starczyłoby miejsca :). Do Line-Up mam zastrzeżenie. Gra opisywana jako super wspaniała i piękna, jest moim zdaniem sporo brzydsza od starszego Stack-Up, więc nie wiem skąd ten zachwyt na Atarimanii. Na screenach wygląda lepiej niż w rzeczywistości. Pozostałe trójwymiarowe Tetrisy z Atari są jak najbardziej świetnie wykonane, ale to jednak tylko klony BlockOuta, o którym jest napisane wyżej, więc się wstrzymałem. Nie opisałem też mnóstwa gier z C64, ZX i reszty, ale to z powodu, o którym już wspomniałem.

    • Dracon/TQA komentarz:

      LINE-UP „sporo brzydsza od starszego Stack-Up” ? 😮
      Ośmielałbym się polemizować….
      Grę jak pamiętam przeszedłem (prawie) całą – jest długa, ma kilkadziesiąt (!) poziomów. Urozmaicone levele (dobrze wyważona trudność), świetny tryb pauzy, zapisywalny high-score i jest za darmo (szacun dla autora!). 🙂 Przypatrz się, jak pieczołowicie są zrobione poszczególne klocki – maks wykorzystania standardowego, znakowego trybu multikolor (przyjemne dla oczu – nic nie miga jak w ładnym GETRISIE na interlace /http://a8.fandal.cz/detail.php?files_id=5157/). Na stronie tytułowej gra dziwna muzyka (ponoć motyw z Jarre’a) ale to pewnie dlatego że w Chile używają NTSC a nie PAL jak u nas. 😉
      Natomiast zeppelinowski STACK-UP choć niebrzydki, ale jest (u mnie) o oczko, dwa niżej od LINE-UP. 🙂

    • GadZombiE komentarz:

      Polemizuj! Od tego są komentarze :).
      Gdy piszę, że gra jest brzydsza, nie oznacza, że jest słaba, tylko mniej ładna (słowo brzydsza odnosi się do wyglądu). Winieta jest myląca, bo sama gra wygląda już gorzej. Oczywiście to rzecz gustu. Jednak LU bardzo dużo traci w stosunku do Stack Up przez skokowy ruch (vs płynny w SU) oraz animacje, których nie ma, a w SU są. Nie jest to zła gra, jednak nie robi na mnie wielkiego wrażenia i stąd wolę Stack Up.

  2. Tdc komentarz:

    Fajny artek – dzięki!

  3. K. komentarz:

    No, Frac albo BlockOut to było coś 😉
    dzięki za powrót do dzieciństwa 😉

Skomentuj Dracon/TQA Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.